Stem je zorg af op kwetsbare ouderen

Vorige week ging ik tijdens mijn hardloopronde op een bankje zitten. Toen ik daar zat zag ik een oude man aankomen op zijn elektrische fiets met voor hem een wielrenner. De wielrenner sloeg rechtsaf en de oude man had dat niet in de gaten. Het gevolg was dat de oude man met zijn fiets op de grond viel. Ik zag het voor mijn ogen gebeuren. De oude man kon gelukkig direct opstaan. Maar helaas had hij een paar flinke open wonden overgehouden aan zijn valpartij. Zijn huid is heel dun en als gevolg daarvan was zijn huid op zijn elleboog letterlijk gescheurd. Het bloede hevig. Ook op zijn been en handen had hij een paar van die plekjes.

De oude man begon helemaal te trillen en was radeloos. De wielrenner en ik hadden de wondjes zo goed als dat kon afgeplakt met pleisters die de man bij zich had. Ik vond het verstandig dat de wondjes schoongemaakt zouden worden en bekeken door een huisarts. Toevallig waren we op een kleine 2 km afstand van de huisartenpost. Ik wist dat die open was op zondagmorgen. Ik besloot met de man mee te lopen naar de huisartsenpost. Het leek me niet verstandig deze man die zo geschrokken was direct weer op zijn fiets te zetten.

We liepen samen op weg naar de huisartsenpost. Ik met zijn fiets in mijn hand en de oude man stapte dapper met mij mee. De man vroeg mij halverwege wel een paar keer of het nog ver was. Op het eind keek hij me echt smekend aan en liet hij me weten dat hij niet veel verder kon lopen. Gelukkig was toen de post in zicht en hoefde we echt nog maar een klein stukje. Hij heeft het goed volgehouden.

Achteraf bekeken heb ik me niet goed gerealiseerd dat die 2 km lopen voor een man van 85 een mijl op zeven is. Waar het in mijn ogen als hardloper een klein stukje is. Wat ik verder heb ervaren is dat deze man een man van de dag is. Hij vertelde me vol trots dat hij elke dag een stuk fietst op zijn elektrische fiets. Iets wat door een kleine gebeurtenis, bijvoorbeeld als hij slechter terecht was gekomen bij deze val, opeens afgelopen kan zijn. De man kan in zijn dagelijkse bezigheden vast nog een kwieke man zijn. Maar als er zoiets gebeurt als een val is hij direct afhankelijk van hulp. Eenmaal bij de huisartsenpost kon hij moeilijk onder woorden brengen wat er gebeurd was. Ook bij het zoeken naar zijn identiteitsbewijs had hij hulp nodig.

Als je bij een huisarts werkt of in het ziekenhuis krijg je regelmatig te maken met kwetsbare ouderen. Mensen die tot gisteren zich prima thuis konden redden en nu als gevolg van een incident opeens de veerkracht zijn verloren. Daarom moet je bij een opname van een kwetsbare oudere je de volgende twee dingen realiseren:

Co-morbiditeit
De meeste ouderen die in een ziekenhuis komen hebben al andere aandoeningen. Zo was de man uit mijn voorbeeld slechthorend. Dit maakte de communicatie met hem ingewikkeld. Co-morbiditeit zoals dit met een mooi woord wordt genoemd, zorgt voor vertraging in het herstel. Bij een oudere cliënt moet je daarom andere verwachtingen hebben ten aanzien van het herstel dan bij een cliënt van je eigen leeftijd. Net zoals ik er beter over had moeten nadenken dat 2 km lopen voor de oude man eigenlijk te ver is.

Complicaties
Oudere mensen hebben een groter risico op complicaties bij een ziekenhuisopname zoals infecties, ondervoeding en een delirium. Veel oudere cliënten houden blijvend functieverlies over na een ziekenhuisopname. Als ze weer naar huis gaan zijn ze daardoor minder zelfredzaam dan voorheen.

Zorg afgestemd op kwetsbare ouderen

De volgende maatregelen helpen om je verwachtingen af te stemmen op de mogelijkheden van de cliënt en complicaties te voorkomen:

• Voer bij opname een risicosignalering uit.
• Plan op basis van de risicosignalering de benodigde preventieve maatregelen.
• Lever je zorg zoveel mogelijk afgestemd op ouderen.

In veel ziekenhuizen bestaat een risicosignalering uit kijken naar risico op delirium, valgevaar, ondervoeding en fysieke beperkingen in kaart brengen. Op deze vier gebieden kun je vervolgens je zorg afstemmen op de oudere cliënt.

Met de nieuwe Kennismonitor Kwetsbaarheid van Ideon kunnen zorgverleners de eigen kennis testen met betrekking tot zorgverlenen aan kwetsbare ouderen. Deze monitor levert inzicht op in het kennisniveau en op welk vlak opleidingsbehoeften bestaan bij de zorgverlener.