Persoonlijke ontwikkeling steekt de sleutel in het slot van de uitstroom in de ouderenzorg
Een hoog ziekteverzuim, hoog verloop, veel studenten die stoppen met de opleiding. Het lijkt alsof de achterdeur wagenwijd open staat. Met als gevolg dat steeds meer ouderenzorginstellingen de krapte beginnen te voelen.
Er is iets gevaarlijks aan de hand. Ik merk in mijn gesprekken de laatste tijd steeds vaker dat organisaties op deze krapte reageren door minder tijd en geld te investeren in persoonlijke ontwikkeling. De mensen zijn immers hard nodig op de werkvloer. Volgens mij is dat een grote fout. We moeten nu juist wél te investeren in de medewerkers! Dat is de enige manier om deze cirkel te doorbreken.
(Even een noot tussendoor: als ik het heb over ‘persoonlijke ontwikkeling’, bedoel ik niet de verplichte bij- en nascholingen.)
Mijn belangrijkste argument is heel simpel: het gebrek aan groeimogelijkheden is een van de belangrijkste oorzaken van het tekort en ligt ook gewoon binnen onze cirkel van invloed. We kunnen niet veranderen dat er meer ouderen komen die zorg nodig hebben. We kunnen wel voor een deel voorkomen dat de mensen die graag voor ze willen zorgen, de branche uitrennen.
De arbeidsmarkt krapte hebben we lang geleden al aan zien komen. Rond de jaren 2015 was ik projectleider van het ‘Onderzoeksprogramma Arbeidsmarkt Zorg & Welzijn’. In de toekomstprognoses zagen we de tekorten van nu toen al aankomen. De ramingen kwamen uit op 125.000 medewerkers te weinig in de sector zorg en welzijn. Dat wisten we bijna 10 jaar geleden dus al. Dat meer ruimte voor leren en ontwikkelen een van de sleutels was, wisten we toen ook al. Wat nu het landelijk uitstroomonderzoek van RegioPlus is, was destijds onder de naam ‘exit onderzoek’ in handen van Prismant. In 2017 was ik er de projectleider van. De resultaten toen waren niet anders dan wat de onderzoeken van RegioPlus nu laten zien: een van de belangrijkste redenen voor het veranderen van baan is voor VVT medewerkers het gebrek aan ontwikkelingsmogelijkheden. Hartstikke goed dus dat er momenteel veel initiatieven worden gelanceerd om meer mensen te werven voor de zorg, de instroom stijgt ook al een paar jaar, maar dan moet je ze daarna ook behouden. En daar gaat het nu dus vaak mis. Van de werknemers die met hun net verworven diploma in de verzorging of verpleging gaan werken, heeft 13% binnen 2 jaar de sector al verlaten. Ook en absolute aantallen gezien is het de afgelopen jaren niet gelukt om de uitstroom te verlagen. Sterker nog, sinds 2022 stijgt die zelfs flink.
bron: https://www.azwinfo.nl/wp-content/uploads/2023/01/long-read-0123.pdf
Het goede nieuws: van de medewerkers die de branche hebben verlaten, wil 63% ooit wel terugkeren. Wat is daarvoor nodig? Je raadt het al: meer ontwikkel- en doorgroeimogelijkheden.
In opdracht van Zorgscala hebben tien studenten van de opleiding Verpleegkunde aan De Haagse Hogeschool onlangs onderzocht hoe het gesteld is met het huidige leerklimaat in de VVT. Het vakblad ‘Onderwijs en Gezondheid’ publiceerde er een mooi artikel over. Ook hier blijkt dat studenten te weinig uitdaging ervaren, maar dat er vanuit de zorgorganisatie te weinig aandacht, tijd en budget is voor doorgroeimogelijkheden.
Er is dus duidelijk een noodzaak om meer te investeren in de persoonlijke ontwikkeling van medewerkers. Echter, steeds meer ouderenzorgorganisaties zijn huiverig om medewerkers ‘extra dingen’ te laten doen. Waarom? Het antwoord zit in 1 woord: werkdruk. Dat woord worden we mee om de oren geslagen op het moment. En dus ook als het gaat om leren en ontwikkelen. Daar is namelijk geen tijd voor, want tja, die hoge werkdruk. Maar dat het druk is, wil niet zeggen dat niemand meer tijd wil steken in leren en ontwikkelen! Het geeft juist ook even lucht. Even iets anders. Niet voor iedereen natuurlijk, maar dat is juist mijn punt. Niemand is hetzelfde. Dus als je als organisatie besluit dat je het rustig aan doet met leren en ontwikkelen omdat de medewerkers het al zo druk hebben, negeer je dat er wel degelijk medewerkers die zich willen blijven ontwikkelen. Juist die leergierige medewerkers gaan de uitdaging die ze missen ergens anders zoeken. En zo creëren we dus deels zelf de neerwaartse spiraal van de toenemende krapte en werkdruk. En verlies van kennis en kwaliteit in het team.
Er is nog iets anders dat ik tot slot graag wil belichten. Dat leren en ontwikkelen op een lagere prioriteit wordt gezet, is namelijk ook een rode vlag voor hoe we in het algemeen naar leren en ontwikkelen kijken. Het betekent namelijk dat blijven leren nog steeds wordt gezien als iets optioneels. Iets dat naast het werk zelf staat. En dus niet als onderdeel van het werk. Leren is ook werken! Dat is in iedere branche zo! Van piloten tot programmeurs en van kappers tot dradentrekkers, allemaal leren ze continu. Zolang leren in de ouderenzorg nog steeds als optioneel wordt gezien, zullen we ook geen grote stappen vooruit zetten in minder personeelskrapte, betere kwaliteit van zorg en innovatie.
bron: https://regioplus.nl/wp-content/uploads/2022/07/FS_verbinden_2022_WEB_v2.pdf
Marlijn Abbink, directeur Ideon