Overeenkomsten werken in de ouderenzorg en ondernemen – deel 2

Jezelf als belangrijkste instrument

Het is mij opgevallen dat er veel overeenkomsten zijn tussen het werken in de ouderenzorg en het werk van ondernemers. In een serie blogs neem ik je mee in de opvallendste overeenkomsten. Zowel zorgprofessionals als ondernemers hebben zichzelf als belangrijkste instrument. Daar gaat deze blog over. De oproep van Kees Schriek in zijn blog spreekt mij enorm aan. Cliënten hebben recht om als mens gezien te worden. Dat geldt ook voor klanten van ondernemers. Pas dan kan de ondernemer succesvol zijn.

Kees moedigt zorgprofessionals aan om zichzelf te leren kennen en te gebruiken in het dagelijks werk. Zodat er daadwerkelijk contact ontstaat tussen mensen. In deze blog leg ik uit hoe je door middel van reflectie aan jezelf kunt werken. Met reflectie ga je gewoontes onderzoeken en bezien of het nodig is deze aan te passen om uiteindelijk effectiever en efficiënter te werken. Een middel waar zowel ondernemers als zorgprofessionals baat bij hebben in hun werk.

Geen (priori)tijd voor reflectie

Onlangs gaf ik een training voor zorgprofessionals die werken bij een grote ouderenzorg organisatie in het oosten van het land. De training ging over het thema zelfredzaamheid. Deelnemers kregen een tool aangereikt om het gesprek met een cliënt aan te gaan rondom dit thema. De medewerkers vonden het allemaal belangrijk zelfredzaamheid van een cliënt te vergroten. Toch proefde ik weerstand. Medewerkers gaven aan geen tijd en ruimte te hebben in de drukke werkzaamheden om dit soort gesprekken te voeren met cliënten.

Bij ondernemers zie ik dit ook gebeuren. In mijn regio worden er voor startende ondernemers ontzettend veel activiteiten aangeboden die kunnen bijdragen aan je ontwikkeling als ondernemer. Zodra ondernemers het wat drukker krijgen met opdrachten verschijnen ze niet meer op deze bijeenkomsten. Zelf heb ik de neiging wanneer ik moet gaan schipperen met mijn tijd ook dit soort activiteiten zoals laatst een intervisiegesprek af te zeggen. Maar juist deze vormen van zelfreflectie zijn zo belangrijk voor ondernemers en zorgprofessionals die zichzelf als belangrijkste instrument hebben.

Houd de zaag scherp

Gesprekken met cliënten en intervisie zijn vormen van reflectie. Het kost weliswaar tijd maar daarna levert dit door nieuwe inzichten vaak weer veel tijd op. In het geval van een gesprek over zelfredzaamheid kan het zo zijn dat de cliënt meer zelf gaat doen waardoor de zorgprofessional de handen vrij heeft voor andere zorg. De volgende stelling van Stephan Covey uit zijn boek ‘De 7 eigenschappen voor succes in je leven’ is mij bijgebleven: ‘Houd de zaag scherp’. Je kunt wel doorgaan met een boom omzagen maar wanneer de zaag bot wordt kun je beter even stoppen en de zaag slijpen. Wanneer je dit doet ben je beter in staat de cliënt als mens te zien.

Een mooi voorbeeld hoorde ik onlangs van een verzorgende die werkt met mensen met dementie. Ze vertelde tijdens een overleg aan collega’s over een oudere vrouw die bij hen op de groep woont. Deze mevrouw was erg onrustig en stond bij de deur om naar buiten te gaan, op zoek naar haar moeder. De verzorgende is met haar mee naar buiten gelopen. Al vrij snel vond de oudere vrouw het te koud buiten en stelde ze zelf voor weer naar binnen te gaan. Daarna was de onrust over. Deze mevrouw is oprecht gezien door de verzorgende en dat was genoeg. Dit is in twee opzichten een mooi voorbeeld. Enerzijds is de cliënt in deze situatie daadwerkelijk als mens gezien. Anderzijds heeft de verzorgende door dit voorbeeld te vertellen aan collega’s gereflecteerd op de situatie. Daarmee is ze zich bewust geworden van haar eigen handelen dat ze onbewust al op de goede manier deed. Wanneer zij of haar collega’s nog eens in zo’n situatie komen zullen zij zeker weer op zo’n manier reageren als gevolg van deze bewustwording.

Tot slot

Ik hoop dat alle zorgprofessionals en ondernemers echt de tijd zullen nemen om te reflecteren op hun werk. Want dan zorg je ervoor dat je jezelf als belangrijkste instrument scherp houdt. En daarmee ontstaat er dus hopelijk ook meer ruimte voor menselijk contact in de zorg!